GOLVEN van de GEEST

Terug naar HOME Terug naar ACHTERGRONDEN

Door Marc Kaufman Washington Post Staff Writer - Monday, January 3, 2005; Page A05 Wetenschappelijk hersenonderzoek heeft inmiddels duidelijk aangetoond wat Oosterse tradities al eeuwen lang beweren: de praktijk van mediteren kan het functioneren van de hersenen beïnvloeden, en wel zodanig dat mensen andere vormen van bewustzijn kunnen bereiken. Deze getransformeerde staten werden traditioneel gezien in termen van transcendentie, als iets buiten de wereld van fysieke meetbare en objectieve evaluatie. Maar de laatste jaren hebben onderzoekers van o.a. de Universiteit van Wisconsin kunnen werken met Tibetaanse monniken, en hun door meditatie geïnduceerde mentale staten kunnen vangen in de wetenschappelijke taal van hoogfrequente gamma-golven en hersensynchroniciteit. Daarbij duidden zij voornamelijk op de prefrontale cortex, een gebied juist achter de linker kant van het voorhoofd, als de plaats waar de hersenactiviteit, die geassocieerd wordt met meditatie, speciaal intens is. Zij vonden dat monniken met een langdurige ervaring in meditatie, breinactiviteit vertonen op een schaal die nooit eerder was waargenomen. “Hun mentale praktijk blijkt een effect te hebben op de hersenen op een zelfde soort manier als beoefening van tennis of golf prestaties beïnvloeden,” zegt Richard Davidson, een neurowetenschapper. Dit laat ons zien dat het brein de mogelijkheid bezit om geoefend te worden en daarbij fysiek te veranderen. Dit druist in tegen de gevestigde opvattingen, dat de verbindingen tussen de zenuwcellen in de hersenen vanaf de kindertijd vast staan en daarna niet meer veranderen. Maar deze veronderstelling is in de laatste jaren met behulp van geavanceerde technieken onjuist gebleken. In plaats er van koesteren wetenschappers nu het concept van een voortdurende hersenontwikkeling en “neuro-plasticiteit”. Davidson zegt dat de resultaten van het meditatie-onderzoek het concept van neuro-plasticiteit nog een stap verder brengt, en dat mentale training (en waarschijnlijk ook andere disciplines) de werking en bedrading van de hersenen kunnen veranderen. Deze bevindingen zijn het resultaat van een lange samenwerking tussen Davidson en de Dalai Lama, 's-werelds meest bekende beoefenaar van Boeddhistische meditatie uit Tibet. De Dalai Lama heeft Davidson voor het eerst in 1992 thuis in zijn woning te Dharamsala in India uitgenodigd, na van het innovatieve neuro-wetenschappelijk onderzoek van Davidson te hebben vernomen. De Tibetanen hebben een eeuwen oude traditie van intensieve meditatie, en vanaf het begin was de Dalai Lama geïnteresseerd om de hersenen van zijn monniken bij het onderzoek te betrekken. Dat mondde uit in een twee daags bezoek van de Dalai Lama aan het laboratorium van Davidson. Uiteindelijk stuurde de Dalai Lama acht van zijn meest ervaren monniken naar Davidsons lab om hen aan te kunnen sluiten aan de electroencephalograph (EEG) ten einde hen te onderzoeken en hun brein te scannen. Deze zeer ervaren monniken kregen oorspronkelijk hun training in in de Nyingmapa- en Kagyupa-tradities en hebben een geschatte meditatie ervaring van 10.000 tot wel 50.000 uur, over een tijdspanne van 15 tot 40 jaar. Als controlegroep werd ook een groep van 10 studenten zonder ervaring met mediteren een week lang getest. De monniken en de studenten werden aangesloten aan een net van 256 elektronische sensoren en hen werd verzocht om voor korte tijd te mediteren. Het is bekend dat denken en andere mentale activiteit lichte, maar aanwijsbare flitsen van activiteit in de hersenen produceert, waarbij grote groepen neuronen elkaar boodschappen toezenden. Dit is wat de sensoren oppikken. Davidson was voornamelijk geïnteresseerd in het meten van gamma-golven, de hogere frequenties en meest belangrijke elektrische impulsen van het brein. Beide groepen werd verzocht te mediteren, met name op onvoorwaardelijke compassie. De Boeddhistische leer omschrijft die staat als de “onbeperkte bereidheid en beschikbaarheid om alle levende wezens te helpen.” De onderzoekers kozen voor deze ingang omdat die niet de concentratie eiste gericht op een bepaald voorwerp, herinnering of beeld, maar daarentegen een getransformeerde zijns-staat bevordert. Davidson zegt dat de resultaten ondubbelzinnig aantonen dat meditatie de getrainde geest van de monniken op een duidelijk verschillende manier activeert dan dat bij de vrijwilligers het geval was. Nog belangrijker was dat de electroden een veel grotere activiteit van de snelle en ongewoon krachtige gamma-golven bij de monniken vertoonden, en dat bij hen de golfpatronen van alle breinactiviteit veel beter georganiseerd en gecoördineerd was dan bij de studenten. De meditatie-nieuwelingen vertoonden tijdens het mediteren slechts een zeer lichte verhoging in de activiteit van gamma-golven, terwijl sommige monniken gamma-golf activiteit produceerden die krachtiger was dan ooit elders in gezonde mensen gemeten. De monniken die het de meeste jaren ervaring hadden met meditatie vertoonden de hoogste niveaus van gamma golven, liet Davidson weten. Deze “dosis-response waar een hoger niveau van medicijn of activiteit een groter effect vertoont dan bij de lagere niveaus is hetgeen onderzoekers naar kijken om het effect van oorzaak en gevolg te meten. In voorgaande studies werden mentale activiteiten zoals concentratie, leren en bewustzijn geassocieerd met de soort verhoging van neurale coördinatie die in de monniken werd waargenomen. De intensieve gamma-golven die in de monniken werden gevonden werden ook geassocieerd met het samenbreien van circuits in het brein die eigenlijk niet bij elkaar behoren en die zo verbonden werden tot een hoger mentale activiteit naast een verhoogd bewust besef. Het onderzoek van Davidson komt overeen met zijn vroegere werk dat zich richtte op de linker frontale cortex als hersengebied dat wordt geassocieerd met geluk en positieve gedachten en emoties. Met gebruikmaking van fMRI (functional magnetic resonance imagining) bij de mediterende monniken vond Davidson dat de hersenactiviteit zoals bij de EEG gemeten specifiek in dit gebied erg hoog was. Uit zijn onderzoek concludeert Davidson dat meditatie niet enkel het functioneren van de hersenen op korte termijn verandert, maar zeer waarschijnlijk ook permanente veranderingen produceert. Deze bevinding, zei hij, is gebaseerd op het feit dat de monniken aanzienlijk meer gammagolven hadden dan de controlegroep zelfs voor zij begonnen te mediteren. Een onderzoeker van de universiteit van Massachusetts, Jon Kabat-Zinn, kwam enkele jaren voordien tot gelijke conclusies. Onderzoekers van de universiteiten van Harvard en Princeton testen momenteel enkele monniken op andere aspecten van hun meditatie-praktijken: hun vaardigheid om te visualiseren en het beheersen van hun gedachten. Davidson in ook van plan verder te onderzoeken. “Wat we gevonden hebben is dat de getrainde hersenen en geest fysiek verschilt van de niet- geoefende,” zei hij. Te zijnertijd, “zullen we het potentiële belang van dit soort mentale training beter begrijpen en zal de waarschijnlijkheid dat het serieus wordt genomen metterdaad toenemen.”

Informatie en Achtergronden over de BreinRitme Methode